PEP ป้องกัน HIV ภายใน 72 ชั่วโมง

PEP ป้องกัน HIV ภายใน 72 ชั่วโมง
PEP

ในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา มีความก้าวหน้าอย่างมากในการป้องกันและรักษาเอชไอวี PEP คืออีกหนึ่งวิธีสำหรับการป้องกันเอชไอวี ใช้ในกรณีฉุกเฉินหลังจากสัมผัสเชื้อมา โดยจะต้องทานให้เร็วที่สุด ภายใน 72 ชั่วโมง เพื่อให้การรักษาเกิดประสิทธิภาพสูงสุด หากช้าเกินไป การรักษาก็จะไม่ได้ผล

PEPคืออะไร ?

PEPหรือ Post-exposure prophylaxis เป็นยาที่ใช้ในการป้องกันเอชไอวี หลังการสัมผัสเชื้อ ต้องทานภายในเวลา 72 ชั่วโมง หลังจากสัมผัสเชื้อมา หรือมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี โดยกินอย่างสม่ำเสมอทุกวัน ต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 28 วัน ยิ่งเริ่มทานPEP เร็วเท่าไร โอกาสที่จะป้องกันการติดเชื้อก็ยิ่งดีขึ้นเท่านั้น

PEPเหมาะสำหรับใคร ?

PEPเหมาะสำหรับใคร
  • ผู้ที่ถุงยางอนามัยรั่ว แตก หลุด หรือฉีกขาด ระหว่างมีเพศสัมพันธ์
  • ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์กับคนแปลกหน้าโดยไม่ได้ป้องกัน
  • ผู้ที่ถูกล่วงละเมิดทางเพศ
  • ผู้ที่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น

ก่อนรับยาPEP ต้องตรวจอะไรบ้าง ?

ก่อนรับPEP แพทย์จะทำการซักประวัติและตรวจเลือด เพื่อวิเคราะห์และวินิจฉัยอาการว่าจำเป็นต้องรับยาPEP หรือไม่ โดยแพทย์จะตรวจหาเชื้อเอชไอวี ตรวจหาเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ตรวจการทำงานของตับและไต ก่อนที่จ่ายยา PEP ให้คนไข้

ผลข้างเคียงPEP

PEPส่วนมากมักจะไม่มีผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายรุนแรง เนื่องจากยามีความปลอดภัยต่อร่างกาย แต่ในกรณีของผู้ที่มีผลข้างเคียงอาการที่พบได้บ่อย คือ คลื่นไส้ อ่อนเพลีย ท้องเสีย ปวดศีรษะ แต่อย่างไรก็ตาม ผลข้างเคียงเหล่านี้มักเกิดขึ้นชั่วคราวและหายได้เองใน 1 สัปดาห์ หากมีอาการมากกว่านั้นควรรีบพบแพทย์

PEPและPrEP ต่างกันอย่างไร ?

PEP

PEPหรือ Post-Exposure Prophylaxis คือ ยาที่ใช้ป้องกันเอชไอวี หลังสัมผัสเชื้อ สำหรับผู้ที่ไม่มีเชื้อเอชไอวีมาก่อน จะใช้เป็นยาต้านไม่ให้เชื้อเข้าสู่ร่างกาย โดยที่ต้องทานให้เร็วที่สุดหรือหลังจากมีความเสี่ยงมาแล้วไม่เกิน 72 ชั่วโมง และต้องทานต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 28 วันเพื่อให้ได้ผลดีที่สุดในการต้านเชื้อ

PrEP

PrEPหรือ Pre-Exposure Prophylaxis คือ ยาที่ใช้ป้องกันเอชไอวี ก่อนสัมผัสเชื้อ ในผู้ที่ไม่มีเชื้อเอชไอวีในร่างกาย เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สามารถวางแผนการมีเพศสัมพันธ์ได้ หรือมีความเสี่ยงสูงที่จะติดเชื้อเอชไอวี โดยจะต้องทานวันละ 1 เม็ด และเริ่มต้นทาน 7 วันก่อนมีเพศสัมพันธ์ ต้องทานให้ตรงเวลา ทุกวัน

ข้อควรปฏิบัติระหว่างทานPEP

ข้อควรปฏิบัติระหว่างทานPEP
  • รับประทานยาตามที่แพทย์สั่งอย่างสม่ำเสมอจนครบกำหนด
  • พบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง
  • มีวินัยในการทานยาให้ตรงเวลา ทานเวลาไหนตามสะดวก แต่ต้องเป็นเวลาเดียวกันทุกวัน
  • ควรงดเหล้า บุหรี่ และสิ่งเสพติดทุกชนิด
  • ควรเก็บยาในที่แห้งและไม่ถูกแสงแดด รวมทั้งต้องเก็บให้พ้นจากมือเด็ก
  • หากผู้ป่วยรู้สึกถึงความผิดปกติในการทานPEP ให้ผู้ป่วยรีบกลับมาพบแพทย์โดยเร็วที่สุด
  • หลีกเลี่ยงความเสี่ยงต่อการรับเชื้อเพิ่มเติม

อ่านบทความอื่นๆ เพิ่มเติม

แม้ว่าPEP จะมีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันเอชไอวี แต่ก็ไม่สามารถป้องกันได้ 100% เมื่อทานPEP ครบ 28 วัน แล้วแพทย์จะทำการนัดตรวจเลือดซ้ำ 1 – 3 เดือนเพื่อทำการสรุปผลการรักษา และอาจมีการแนะนำเพิ่มเติม เรื่องการมีเพศสัมพันธ์ และการป้องกันความเสี่ยงในอนาคตด้วย